Melike Sarıkaya/ Milliyet.com.tr – TikTok her gün yeni bir akımın türediği platform haline geldi. Rastgele bir eserin çarçabuk tanınan olabildiği bu platformda son günlerin dikkat çeken eseri ise topraklama çarşaf. Dışarıya çıkmadan bedenin toprakla irtibat kurabileceği tez edilen eserde, elektrik akımıyla toprağa basma hissiyatının alınacağı söyleniyor. Birçok insanın yaralanmasına, hatta kimilerinin can verdiği kazalara sebep olan elektrikli battaniyelerin akabinde topraklama çarşafın gündeme gelmesi akıllarda pek çok soru işareti oluşturuyor. Pekala topraklama çarşaf nedir, bedende biriken fazla güç bu çarşafla nötrlenebilir mi? Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı, Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Çerezci, Milliyet.com.tr için cevapladı.
BENZERLERİ ATÖLYELERDE KULLANILIYOR
Topraklamanın farklı usulleri atölyelerde kullanılabiliyor. Çalışanların elektrikle olan bağlantısından devrenin ziyan görmemesi için bu tekniklerin kullanıldığını aktaran Prof. Dr. Osman Çerezci, “Elektronik komponent imal edenler, devre dizayncıları ürettikleri yahut üretmeye başladıkları elektrik şarjından korunmak için topraklamayı kullanıyor. Zira bu atölyelerde elektriklenip devrenin bozulması çok yüksek, o anda tansiyon oluşabiliyor. Çarşaf üzere bir örtü yahut paspas, ki bilhassa paspas toprağa bağlanıyor, toprakla ilintili oluyor. Münasebetiyle o paspasın üzerinde duran işçi yahut devre dizayncısı parmaklarının ucunda birikmiş olan yükleri bu biçimde atıyor, devrenin içindeki elemanlara dokunsa da bozulmanın önüne geçmiş oluyor ” tabirlerini kullandı.
Atölyelerde ve elektrik elektronik tasarımcılarının buna benzeri eserleri daima kullandığını aktaran Çerezci, fabrikaların araştırma geliştirme çalışmalarında da bu türlü eserlerin kullanılabildiğini söyledi. Prof. Dr. Çerezci, “Bazen günlük hayatta kazağımızı çıkarırken bir çıtırtı duyabiliriz. Aracımızı açarken birden elektriğe yakalanmış üzere küçük bir çarpma olayıyla da karşılaşabiliyoruz. Bu da bedenimizde birikmiş olan elektrik yüklerinden kaynaklanıyor. Tahlil olarak doğal olarak bir toprakta çıplak ayakla yürümek, toprakla bütünleşerek vakit geçirmek tavsiye ediliyor. Zira toprakta sonsuz sayıda diyebileceğimiz elektronlar var. Bu formda topraklama yapıldığında elektronlar çıplak ayak vasıtasıyla bedenimize geçiyor ve böylelikle birikmiş olan yükler nötrleşiyor” dedi.
Prof. Dr. Çerezci, insanda bulunan fazla yüklerin deri üzerinde toplandığı bilgisini paylaştı. Bedenin büsbütün dış katmanı üzerinde bu yüklerin olduğunu lisana getiren Çerezci, “Mesela ellerimizin uçlarında, bilhassa sivri oldukları için burnumuzun ucunda, parmaklarımızın uçlarında elektriklenme hasebiyle fazla yük olabiliyor. Bu elektriklenme ise ofislerde ayaklarımızın halıya sürtünmesiyle, elektrikler aygıtların çalıştığı ortamlarda olabiliyor. Alışılmış bu elektriklenmelerden kaynaklı rahatsızlık boyutuyla ilgili önemli bir şeye literatürde şimdi rastlamadık. Bu birikintilerin çok küçük tesirleri oluyor” halinde konuştu.
‘ENERJİ SINIRINA TAKILIRSA ELEKTRİK AKIMINA KAPILABİLİR’
İnsanların topraklama çarşafla, günlük ömürde daha sağlıklı hale geleceği argüman edilen eserle ilgili kıymetlendirme yaparken, Prof. Dr. Çerezci elektrikli battaniyelere dikkat çekti. Ülkemizde bu usul eserlerin kullanımını çok yanlışsız bulmayan çerezci sebepleri şu halde anlattı:
“Bu eserlerin bizim ülkemizde kullanılması pek uygun değil. Elektrikli battaniyeler ne kadar sorun çıkardı. Çok yangın oldu, büyük ziyanlar meydana geldi, fişi takıp üzerinde uyudukları için birçok insan yandı. Bu çeşit kazalar bu eserde olmayacak manasına gelmiyor. Öncelikle bu eserde toprak sınırlı priz olması gerekiyor. Üçlü prizlerde topraklı kısma takılması gerektiği söyleniyor. Konutlarımızda üçlü prizler var lakin topraklı kısmının ne kadar topraklanmış olduğunun, elektrik tesisatın topraklama düzeyinin denetim edilmesi gerekiyor. Birden fazla yapılarda bu, dikkatsizce yapılıyor. Hasebiyle topraklama yapılmadıysa fiş prizin ilgili kısmına takılırken, kişi elektrik akımına kapılabilir. Elektriklenme olmasından kaynaklı kişi, problem içerisinde kalabilir. Bu eserlerin her meskende, her yapıda çok fazla kullanabileceğimizi pek düşünmüyorum. Kişinin bunu aldığını ve topraklama çizgisine değil de güçlü hatta fişi taktığını düşünelim. Ne olacak? Elektrik çarpacak. Bu eserde en az 1 megavoltluk bir direnç olması lazım ki fiş ezkaza güçlü kısma takılırsa elektrik çarpması önlensin. Alışılmış eserde bu yapıldı mı bilmiyoruz. Onun için eserde ölçüm yaparak denetim edilmesi gerek. Şu an bu türlü bir bilgi de yok açıkçası.”
‘FAYDALI OLDUĞUNA DAİR BİLİMSEL RAPOR YOK’
Piyasada satışı süratle devam eden topraklama çarşaf için vaatlerden biri ise radyasyonu yok ettiği. Prof. Dr. Çerezci ise elektrik yüklerini nötrlediğini lisana getirirken, “Bu eser radyasyonu değil, elektrik yüklerini nötrlüyor. Bedende meydana gelen elektrik yüklerini sıfırlamak hedefiyle yapılmış. Bizde artı, toprakta ise sayısız eksi yükler var. Bu eserin toprakla, bahçeyle temas etmek yerine binada topraklama tesisatı varsa orta eleman olarak bedenin toprakla birleşmesini sağlıyor. Lakin bunun yararlı olduğuna dair bilimsel bir rapor yok. Bu ürünü Sağlık Bakanlığı test etmeli. Piyasaya sunulmadan evvel test edilmeli. Tahminen hastanelerde yahut muhakkak bir incelemeden sonra ne kadar işlevsel olduğunun ortaya çıkarılması lazım. Tüm insanların bedeninde yükler var. Ben bu noktada yaşantımda bir olumsuzluk olduğunu düşünmüyorum. Topraklama çarşafı kullananların hayatında ne üzere değişiklikler oluyor test edilmesi lazım” tabirlerine yer verdi.
‘OLUMSUZLUKLAR DİREKT VÜCUDA TESİR EDECEK’
Kişinin fişi yanlış prize takmasından yahut topraklanmanın gereğince olmaması ihtimallerinin ziyan verebileceğini vurgulayan Çerezci, “Kişi kalp pili taşıyorsa ya da birtakım sıhhat sıkıntıları varsa ona direkt olumsuzluk tesir edecek. İnsanın doğal bir biçimde topraklanmasına benzemiyor. Bir elektrik aygıtını topraklarsın evet lakin güzel bir topraklama yoksa bile aygıt önünde sonunda bozulur ve sigorta atar. Pekala bizim sigortamız nereden atacak? Bu eserler alınırken negatif tesirlerinin de dikkate alınması lazım. Bütünüyle pak, sıhhati destekleyici bir eser üzere düşünmemek gerek görüşündeyim” diyerek eserin tüm tesirlerinin dikkatle incelenmesi gerektiğine dikkat çekti.
1-2 DAKİKA TOPRAKLA TEMAS ETMEK YETİYOR
Vücutta bulunan fazla yüklerin sıfırlanması için uzun uzadıya toprakta yatmaya gerek olmadığına değinen Prof. Dr. Çerezci, “Topraklama dediğimiz şey, bedenle yeryüzü birleştiğinde saniyede bu yüklerin sıfırlanması demek. Yani uzunca toprakta uzunca bir vakit geçirmenin hiç gereği yok. En fazla 1 ya da 2 dakika bile kâfi. Bedende rastgele bir yük fazlalığı varsa, topraktan elektronlar çabucak çekilip bedenimizde yerlerini alıyorlar. Topraklama bu kadar süratli gerçekleşiyorken bu esere gereksinim yok. ‘Yatakta çarşaf üzere dursun, ben nötrlensin diye uyuyorum’ üzere kanılar çok saçma” dedi.
‘YATARKEN TÜM FİŞLER ÇEKİLMELİ’
Geçmişte elektrikli battaniyelerden kaynaklı yaşanan kazaları hatırlatan Prof. Dr. Osman Çerezci, “Büyük kazalar oluyor. Bu türlü kazaların olduğu meskenlerde beşerler yanarak can vermişti. Elektriklin battaniyelerde bile yatmadan 20 dakika evvel yatak ısıtılabilir. Yatarken katiyen eser prizden çekilmeli. Düğmeden kapatmak kâfi olmuyor. Topraklama yapılmış prize takılı olsa da fişin prizden çekilmesi lazım. Bu türlü bir çarşafta yatmakta hiç gerçek değil, manalı da değil açıkçası. Saniyede vücudun nötrleşiyorsa niçin dursun ki? Elektromanyetik radyasyon açısından da hijyenik bir ortam olmasını düşünüyorsak, uyuduğumuz bölgede fişlerin çekili olması gerek. Baş ucumuz mümkün olduğu kadar elektriksel aygıtların uzağında olmalı. Duvarın gerisinde elektronik aygıtlar olduğunda bile baş ucumuza yakınsa beynimiz etkilenebiliyor. Direkt elektriklenme dışında bir tesirle de sıhhat meselelerimiz oluşabilir” diyerek bu şekil eserlerin kullanımında dikkatli olunması gerektiğinin altını çizdi.